KDE Linux
KDE tarafından oluşturulmuş, ücretsiz bir Linux® tabanlı işletim sistemi
KDE’nin sabırsızlıkla beklenen bu yeni projeyi gerçekleştirmesine yardımcı olun!
KDE Linux, KDE tarafından yapılan ve KDE’nin en gelişmiş teknolojileri kullanarak sunabileceği en iyi ve en yeni şeyleri içeren; ücretsiz ve açık kaynaklı bir işletim sistemidir. Projenin viki sayfasından güncel bilgileri alın.
Güvenli, bakımı kolay, işlevsel ve çağdaş kalması için tasarlanan KDE Linux; ev kullanımı, kurumsal çalışma istasyonları, kamu kurumları, kurulu gelen bilgisayarlar ve başka diğer kullanım alanları için en iyi seçim olacaktır.
…eninde sonunda diyelim. Henüz o noktaya gelemedik; ancak bu hedefi gerçekleştirebilmemiz için sizin yardımınıza gereksinimimiz var.
Nasıl yardım edebilirsiniz?
KDE Linux projesine birçok şekilde yardımda bulunabilirsiniz:
KDE Linux’un daha geniş bir kitleye ulaşmasına yardımcı olun, özellikle de bir teknoloji gazetecisi veya benzer konularda etkili bir kişiyseniz. İnsanlar KDE Linux hakkında ne kadar bilgiye sahip olurlarsa projenin başarıya ulaşması için gereken yardımı da o kadar kolay bulabiliriz.
KDE Linux’u ana bilgisayarınızda veya başka bir makinede kullanın; özellikle bir geliştirici veya meraklı bir kullanıcıysanız. Kurulum yönergelerini harfiyen uygulayın; kurulum sürecindeki hataları ve belgelendirmedeki çakışmaları bulmak da aynı oranda önemlidir.
Daha az kullanılan donanımlarda sınayın; özellikle NVIDIA GPU’larda ve deneysel delta güncelleme özelliği için eski tip sabit disklerde. Diğer görece az kullanılan donanımlardaki her türlü sınama da bizim çok işimize yarayacaktır.
Hataları bildirin: Özellikle KDE Linux’a özel konularda. Bu, ilk sistem kurulumu, aygıt uyumluluğu, bileşenler arasındaki tümleşim gibi konular olabilir: https://invent.kde.org/kde-linux/kde-linux/-/issues/. KDE yazılımlarındaki hatalar — özellikle Flatpak ile ilgili konular için buraya gidin: https://bugs.kde.org/
KDE Linux’u geliştirmeye yardımcı olun; özellikle işletim sistemleri geliştirme konusuna ilginiz varsa (değiştirilemez sistemler tercih nedenidir). Yapılacak pek çok iş var. Geliştiricilerle burada sohbet edin ve birleştirme isteklerini buraya gönderin. Benzer bir işletim sistemi üzerinde çalışıyorsanız deneyiminizi bize anlatın ki biz de notlar alıp ortak sorunlara çözümler arayabilelim. Paylaşılan bilgi kutsaldır ve herkes için yararlıdır.
Bunda sizin için ne var?
Linux’un keşfedilmeye hazır yeni topraklar olduğu zamanları anımsıyor musunuz? KDE Linux işte bize tam da bunu hatırlatıyor. Geleceğin işletim sistemini KDE’nin tüm desteğini arkamıza alarak yaratmaya çalışıyoruz. Siz de bunun bir parçası olabilirsiniz. Bireysel eforlar global ölçekte büyük sonuçlara gebe olabilir.
Dikkate almanız gereken şeyler
- KDE Linux “alfa” düzeyinde bir yazılımdır. Onu teknolojiden anlamayan dayınızın bilgisayarına veya şirketinizdeki muhasebecinin bilgisayarına kurmayın. Birçok bilinen sorun vardır (burada sizi doğrudan etkileyen bir şey olmadığından emin olun). KDE Linux şu ana kadar yalnızca birkaç kişi tarafından sınanmıştır ve eski anlık görüntülerine dönmenizi gerektirecek sorunlar malum, olacaktır. Henüz veri kaybı oluşturacak bir sorunla karşılaşmadık; ancak bu da olmayacak demek değildir. Sağlam bir yedeğiniz her zaman olsun. Maceraya hazır olun.
- Taban işletim sistemini özelleştirme seçenekleri kısıtlıdır. “Değiştirilemez tabanlı” bir işletim sistemi olduğundan KDE Linux, sistem düzeyindeki özelleştirmeleri özellikle sınırlar. Bu, sağlamlığı korumak için elzemdir. Hata ayıklama veya hata düzeltme amacı dışında systemd hizmetlerini açıp kapatıp oynamayın. Plymouth başlangıç ekranınızı veya SDDM temanızı değiştirmek için orayı–burayı kurcalamayın.
- Eski NVIDIA GPU’lar için kullanım deneyimi biraz sıkıntılıdır. NVIDIA GTX 1630’dan eski grafik işlemciler için elle kurulum gereklidir ve çalışacağı garantisi de şu an için yoktur. Tepegöz çıkabilir. Çok şanssızsanız Alkarısı ile de karşılaşabilirsiniz. Uyarmadık demeyin.
- Eski sürümler için hata bildirimi yapmayın. Aynan öyle: KDE Linux günlük olarak güncellenir. Bir hata bulduğunuzu düşünüyonsanız önce sisteminizi güncelleyin ve yeniden deneyin. Hata hâlâ sürüyorsa artık bildirebilirsiniz.
Genel Bilgi
Bu nasıl ücretsiz olur? Bir dalavere mi var?
Dalavere malavere yok! KDE Linux, KDE e.V.’nin maddi desteğiyle gönüllüler tarafından yürütülen bir projedir. Reklâm yoktur, kişisel bilgileriniz aktarılmaz veya satılmaz.
KDE Linux kimin içindir?
Şu anda yalnızca sınama sürümü bulunur. Aşağıdaki maddeler sizi tanımlıyorsa kullanmaktan keyif alırsınız:
- KDE hayranıysanız
- Systemd, değiştirilemez işletim sistemleri, kapsüllenmiş uygulamalar ve Btrfs gibi çağdaş teknolojiler sizi heyecanlandırıyorsa
- KDE’nin kalite denetim sürecine katkıda bulunmak ve sorunları erkenden bulmak istiyorsanız
- KDE Plasma geliştiricisiyseniz
- 6 yaşından büyük bir NVIDIA GPU’nuz yoksa
Uygulamalar nasıl kurulur?
Keşfet uygulaması, Linux dünyasındaki uygulamalara açılan kapınızdır. İster göz atın, ister belirli bir uygulamayı arayın.
Sistem nasıl güncellenir?
KDE Linux, yeni güncellemeleri size bildirir. Bildirimi tıklayın, Keşfet üzerinden “Tümünü Güncelle” seçeneğini seçin.
Alternatif olarak uçbirimde updatectl update komutunu kullanabilirsiniz.
Sonraki sistem yeniden başlatmasına güncelleme kendiliğinden uygulanır.
Güncelleme sonrası sorun yaşarsam eski bir sürüme geri nasıl dönerim?
Bilgisayar açılırken birkaç saniye boyunca KDE Linux sürümlerinden oluşan bir liste gösterilir. Aşağı ok düğmesiyle eski bir sürüm seçip Giriş düğmesine basarak geri dönebilirsiniz.
Sorunları nereye bildirip yardım alabilirim?
KDE Linux henüz alfa öncesi aşamada olduğundan, karşılaştığınız sorunları bildirin!
- KDE Linux sisteminin kendisindeki sorunları invent.kde.org adresinde bildirin (örneğin, işletim sistemi tasarımı, tümleşim, sistem hizmetleri vb.) ve sayfanın tepesindeki ürkütücü kırmızı afişi göz ardı edin.
- KDE Plasma ve KDE uygulamaları için bugs.kde.org.
- Pek de hataya benzemeyen konular için de discuss.kde.org adresinde bir konu açın ve konunuzu “kde-linux” künyesiyle etiketleyin.
Teknik Bilgiler
Bu “KDE İşletim Sistemi” mi?
Evet! KDE Linux, KDE topluluğunun Plasma ve KDE uygulamalarıyla “referans” olarak alınabilecek bir gerçeklemesidir.
Genel kullanımlara uygun olarak tasarlanmış olsa da, KDE Linux diğer işletim sistemlerine kıyasla belirli kullanımlar için daha az eniyilenmiş ve eniyilenebilir olabilir. KDE Linux, insanları onları kullanmaktan caydırma amacı gütmez, aksine tüm KDE merkezli işletim sistemlerinin kalite düzeyini yükseltmeyi amaçlar.
KDE Linux’un temel teknoloji altyapısı nedir?
KDE Linux, Arch Linux paketleri kullanılarak oluşturulmuş bir “değiştirilemez işletim sistemidir”; ancak bir “Arch tabanlı dağıtım” olarak düşünülmemelidir. Arch Linux burada yalnızca ana temeldir; KDE Linux pacman paket yöneticisi ile birlikte gelmez bile.
KDE Linux ağırlıklı olarak systemd kullanır, güncellemeler atomiktir ve anlık görüntü tabanlıdır. Son beş işletim sistemi görüntüsü önbellekte tutulur. Yalnızca Wayland oturumu desteklenir. Uygulamalar ağırlıklı olarak Flatpak ve Snap üzerinden gelir.
KDE Linux viki sayfasından daha fazla bilgi alın.
Keşfet’te olmayan özel yazılımlar nasıl kurulur?
“Değiştirilemez temelli” işletim sistemi olan KDE Linux, temel işletim sistemini değiştirebilen geleneksel bir paket yöneticisi içermez. Ancak, Keşfet’te bulunmayan yazılımları edinmek için hâlâ birden fazla seçenek bulunur:
- Distrobox ve Toolbox önceden kurulu olarak gelir ve geleneksel paketleri tercihiniz olan Linux dağıtımından ana dizininize kapsayıcıların içine kurabilirsiniz.
- Ana dizininizde geleneksel paket yönetimini kullanmak için Homebrew da kullanabilirsiniz.
- Yazılımınızı kendiniz derleyebilirsiniz; ya ana dizininize ya da
systemd-sysextkullanarak temel sistemin üzerine. - İnternetten indirilen AppImage uygulamalar da çalışır.
KDE Linux viki sayfasından daha fazla bilgi alın.
Eski NVIDIA GPU’larla ilgili konu nedir?
Turing’den daha eski bir mimarî kullanan NVIDIA GPU’lar (bu, GTX 1630’dan daha eski tüm kartlar demektir), NVIDIA’nın tescilli çekirdek modüllerini gerektirir. Bu modüller, işletim sistemi değiştirilemez olduğundan çalışma zamanında yüklenemezler ve onları kurulu olarak sunmak da yasal olarak pek de güvenli değildir. İşimizi sağlama almak için KDE Linux bunlarla birlikte gelmez.
Yeni NVIDIA GPU’lar (Turing/GTX 1630 ve daha yenileri), NVIDIA’nın taban işletim sistemi ile yasal olarak güvenli bir biçimde verilebilen açık çekirdek modüllerini kullanır ve KDE Linux bunlarla birlikte gelir. Gerekli NVIDIA kullanıcı alanı sürücüleri ve izlenceleri de kurulmuştur ve böylece bu grafik kartları sıkıntısızca çalışır.
Eski NVIDIA GPU’lar daha az başarımlı Nouveau sürücüleriyle çalışmalıdır; bunlar öntanımlı olarak içerilir. Ancak bunlar için olan destek elle etkinleştirilmelidir ve uzman olmayan kullanıcılar için önerilmez. Yönergeler buradadır; siz yine de beklentilerinizi pek yükseğe çıkarmayın.
Ben bir KDE geliştiricisiyim. Neden KDE Linux kullanmalıyım ve KDE geliştirme süreci nasıl çalışır?
KDE Linux, KDE yazılımları için mükemmel bir geliştirme platformudur. Diğer birçok dağıtıma göre avantajları şunlardır:
- Daha Hızlı: Tüm bağımlılıkları yapmanıza gerek yoktur, yalnızca üzerinde çalıştığınız belirli şeyi yapmanız yeterlidir. Daha fazla hız, daha az elektrik tüketimi ve ısı üretimi.
- Daha Güvenli: Disk önbelleğinde tutulan son beş işletim sistemi görüntüsü ve
/usrüzerine yerleştirilen bir systemd uzantısına derlenmesi, bozuk değişiklikleri geri almak için birden fazla kolay yöntem sağlar. - Daha Küçük: Her şeyi kaynaktan yaptığınız bir geliştirme kurulumuna kıyasla 45 GB’tan fazla alan tasarrufu.
- Daha Kesin: KDE yazılımlarını, KDE Linux veya Flathub’da oluşturulduğu gibi yapın. Farklı geliştirme araç zincirlerinden kaynaklanan tuhaf hatalara yer vermeyin.
KDE Linux viki sayfasından daha fazla bilgi alın.
Bu çok güzel; geliştirmeye nasıl dahil olabilirim?
Yardımlarınızı her zaman bekleriz! KDE Linux geliştiricileriyle Matrix üzerinde sohbet edebilir ve invent.kde.org üzerinde konular veya birleştirme istekleri açabilirsiniz.